Over Biomassa-centrales

15 december 2016 / Vandaag ging ik mee op bedrijfsbezoek bij de Biomassa Energiecentrale Sittard, afgekort BES. Eneco wil in Utrecht ook zo’n centrale bouwen. Er is verzet tegen dat plan. Ik dacht, ik ga zelf eens kijken hoe dat nou werkt, zo’n biomassacentrale.

De centrale in Sittard is al zo’n tien jaar in bedrijf. De centrale draait volledig geautomatiseerd, met dien verstande dat een medewerker iedere ochtend met een shovel voldoende brandstof in de aanvoerbunker van de centrale moet leggen, de rest gaat vanzelf. Achter de centrale liggen grote stapels biomassa, de energievoorraad voor de komende maanden. BES verwerkt al het snoeiafval van de gemeente Sittard en omliggende gemeenten. Ook hoveniers en particulieren kunnen er hun snoeiafval kwijt. Het gaat hierbij niet om het huishoudelijk GFT-afval, maar om bomen, struiken, takken, bladeren en bermgras.

Niet alles gaat de oven in. Bladeren en gras worden ingezameld, en doorgeleverd aan composteringsbedrijven in Brunssum en Maastricht. De rest wordt versnipperd, verbrand en in de BES in warmte en elektriciteit omgezet. De warmte gaat naar omringende woonwijken, de stroom wordt via Vandebron verkocht.

We werden enthousiast rondgeleid door Servaes Aarts, technisch adviseur en partner van de eigenaar/directeur van de centrale, Monique Aarts. Ik herinner me nog dat zij 15 jaar geleden bij Ecofys kwam, voor advies over Europese subsidiemogelijkheden voor hun plan. Volgens mij werd de subsidie-aanvraag die wij verzorgden, afgewezen. Het is mooi om te zien hoe zo’n particulier initiatief door vasthoudendheid dan toch realiteit kan worden.  De centrale draait inmiddels al zo’n tien jaar en heeft al de nodige perikelen meegemaakt, waaronder een grote brand in 2008.

Servaes vertelde enthousiast over de samenwerking met Vandebron. “We hebben al verschillende bedrijven gehad die de stroom afnamen, Delta, Nuon, Trianel, het wisselde regelmatig. Maar deze keer ben ik als particulier meegeswitcht. Ik gebruik nu thuis de stroom van onze eigen BES, via Vandebron!”

Sleutelfactor in het succes lijkt mij de locale betrokkenheid, op alle vlakken. Brandstof uit de directe omgeving betrekken, warmte en stroom leveren aan de directe omgeving, locale werkgelegenheid creëren. Er is in de zomer wel wat geuroverlast, door het bermgras dat bij de BES wordt opgeslagen, maar verder is er volgens Servaes een goede samenwerking met de omgeving.

Het is jammer dat er in Utrecht (nog) geen goede relatie is met lokaal betrokkenen. Eneco is toch een aan wat andere partij dan een lokale ondernemer. De Utrechtse centrale wordt ook tien keer zo groot als de Sittardse, waardoor je het niet redt met het gemeentelijk snoeiafval alleen. De biomassa gaat in Utrecht dan ook van veel verder weg gehaald worden.

Of de BES duurzaam is? Ik zou op het eerste gezicht zeggen van wel. In het snoeiafval is kortcyclisch CO₂ opgeslagen, die komt bij de verbranding vrij. Er wordt geen fossiele brandstof opgestookt. Tegenstanders in Utrecht zeggen dat biomassa meer CO₂ uitstoot dan gas. Voor mijn gevoel is dat bij de BES zeker niet het geval. Voor het oordeel over de Utrechtse centrale vertrouw ik op wat de deskundigen in meerderheid zeggen: biomassa vermindert de CO₂ uitstoot, mits zorgvuldig verbouwd.

Tegenstanders in Utrecht zeggen dat het verbranden van groenafval ten koste gaat van de productie van compost in Nederland. Een biomassacentrale zou zo indirect bijdragen aan het niet-duurzaam afgraven van turfvelden in Oost-Europa voor de productie van compost. Ik kan dat niet beoordelen, maar ik heb het gevoel dat we hier twee dingen vermengen, die we eigenlijk gewoon allebei zouden moeten aanpakken: het verduurzamen van de energievoorziening in Nederland, en het verduurzamen van de compostproductie. Laten wij hier onze stinkende best doen voor het eerste, in het vertrouwen dat direct belanghebbenden zich hard maken voor het tweede.

Tegenstanders in Utrecht zijn bang voor geuroverlast, uitstoot van ongewenste stoffen en verkeersoverlast van de 36 vrachtwagens die dagelijks door Lage Weide naar de centrale zullen gaan rijden. Wat dat laatste betreft hebben ze wel een punt. De centrale komt nota bene aan de kade te staan van een insteekhaven van het Amsterdam-Rijnkanaal. Waar vroeger de steenkolen voor de elektriciteitscentrale werden gelost. Het wil er bij mij niet in dat die vrachtwagens duurzamer en efficiënter zijn dan de aanvoer van biomassa per schip.

de strategische noodvoorraad voor de BES: compact, hoog-calorisch hout. Moeilijk te versnipperen, maar veel energie voor het geval de aanvoer van snoeiafval stagneert (bijvoorbeeld bij langdurige vorstperiodes).